Ibrahimaj: Rritja ekonomike dhe e të ardhurave, favorizuan ndryshimet pozitive në buxhet

Ministrja Delina Ibrahimaj prezantoi në komisionin parlamentar për Ekonominë dhe Financat Aktin Normativ “Për disa ndryshime në ligjin Nr.137/2020 “Për buxhetin e vitit 2021”, i ndryshuar”.

Akti Normativ ka për qëllim rialokimin e të ardhurave shtesë përtej parashikimeve të fund vitit prej 18.2 miliard lekësh, duke arritur në nivelin e 507 727 milionë lekë ose shifra më e lartë historike, si në nivel absolut, ashtu dhe në raport me Prodhimin e Brendshëm Bruto.

Në fjalën e saj, Ministrja u shpreh se rritja ekonomike e pritshme për 2021 është përtej çdo parashikimi vendas apo të huaj, rreth 7.8 % në fund të vitit, një rritje ekonomike me bazë të gjerë, e cila përfshin të gjithë sektorët e ekonomisë.

Burimet kryesore të rritjes të cilat i lejuan Shqipërisë të jetë vendi i parë në rajon i cili arriti nivelin e PPB-së të parakrizës janë: industria nxjerrëse, e cila është rritur me 15.4%; industria përpunuese me 9.8%; tregtia me shumicë dhe pakicë me 7.6%; transporti dhe magazinimi me 23.2%; akomodimi dhe ushqimi me 28.2%; aktivitetet financiare dhe të risigurimit me 11.8%; ndërtimi me 10.3%, ndërkohë që thuajse të gjithë sektorët e tjerë të ekonomisë shënuan një rritje në raport më një vit më parë.

“Rimëkëmbja ekonomike nuk dallohet vetëm në sektorin real, por dhe në atë bankar. Kredia për ekonominë është rritur me 6.29% për dhjetëmujorin ndërkohë që besimi i biznesit dhe i konsumatorit dhe u kthye në nivelin e para krizës dhe investimet e huaja direkte u rritën me 11% në gjashtëmujorin e parë të vitit”, u shpreh Ibrahimaj.

Sa i përket rritjes së të ardhurave nga tatimet dhe doganat, Ministrja theksoi se të ardhurat tatimore për 10-mujorin e vitit 2021 u realizuan në masën 105.4 % krahasuar me planin, ndërkohë që rritje ka pasur edhe në të ardhurat doganore, ku rreth 80 % e rritjes krahasuar me vitin e kaluar i referohet rritjes ekonomike, pra volumit të importeve, ndërsa vetëm rreth 20 %  e shtesës së të ardhurave i referohet  rritjes së çmimeve të mallrave në tregjet ndërkombëtare.

“Vlen të theksohet se të ardhurat tatimore të vitit 2021 rezultojnë mbi 8% më të larta se ato të vitit 2019, i konsideruar ky si vit normal, çka tregon se tashmë ekonomia shqiptare e ka marrë ritmin e saj të rritjes, ndërkohë që krahasuar me vitin 2020, i konsideruar si viti me efekte të mëdha negative në ekonomi të shkaktuar nga pandemia, rritja është mbi 18 %”, tha Ministrja.

Kjo rritje në të ardhurave, vijoi Ministrja Ibrahimaj, do të investohet dhe rialokohet në disa zëra buxhetorë, siç është dhënia e një shpërblimi për festat e fundvitit në masën 5.000 lekë për secilin nga 688.000 përfituesit e kategorisë së pensionistëve, ku fondi total arrin në 3.5 miliardë lekë.

Gjithashtu, përmes Aktit Normativ do të bëhen një sërë axhustimesh/rialokimesh mes zërave të shpenzimeve buxhetore, korente e kapitale, të cilat janë pa kosto ose me kosto neutrale në buxhet dhe ndikojnë ndjeshëm në optimizimit e shkallës së realizimit të shpenzimeve, sidomos atyre kapitale, për pjesën e mbetur të vitit 2021. Ndër më kryesoret janë:

Shtesa në masën 7 miliardë lekë për Fondin e Rindërtimit;

Shtesa në masën 1.4 miliardë lekë për MIE në zërin ‘Mirëmbajtje rrugore’;

Shtesa në masën 340 milionë lekë për MBZHR, për financimin e vijueshëm të Skemës së Fermerëve për vitin 2021;

Shtesa në masën 308 milionë lekë për EKB, për financimin shtesë të nevojave të qirave të strehimit social në kuadër të tërmetit, për vitin 2021.

Fjala e Ministres Ibrahimaj:

Ky akt normativ ka për qëllim rialokimin e të ardhurave shtesë përtej parashikimeve të fund vitit  prej 18.2 miliard lekësh duke arritur në nivelin e 507 727 milionë lekë ose shifra më e lartë historike, si në nivel absolut ashtu dhe në raport me Prodhimin e Brendshëm Bruto.

Rritja ekonomike për vitin 2021 është përtej çdo parashikimi vendas dhe të huaj. Nuk duhet të harrojmë se vetëm në raportin e pranverës të Bankës Botërore rritja ekonomike e parashikuar ishte 4.4% për qind, ndërkohë që duke parë ecurinë e të ardhurave rritja reale është e parashikuar me 7.8% në fund të këtij viti. Kjo rritje ekonomike ishte me bazë të gjerë, e cila përfshin të gjithë sektorët e ekonomisë.

Burimet ekonomike kryesore të rritjes të cilat i lejuan Shqipërisë të jetë vendi i parë në rajon i cili arriti nivelin e PPB-së të parakrizës janë:

• industria nxjerrëse, e cila është rritur me 15.4%,
• industria përpunuese me 9.8%,
• tregtia me shumicë dhe pakicë me 7.6%,
• transporti dhe magazinimi me 23.2%,
• akomodimi dhe ushqimi me 28.2%,
• aktivitetet financiare dhe të risigurimit me 11.8%,
• dhe ndërtimi me 10.3%.

Gjithashtu, edhe të gjithë sektorët e tjerë të ekonomisë shënuan një rritje në raport më një vit më parë.

Rimëkëmbja ekonomike nuk dallohet vetëm në sektorin real por dhe në atë bankar.

Kredia për ekonominë është rritur me 6.29% për dhjetëmujorin ndërkohë që besimi i biznesit dhe i konsumatorit dhe u kthye në nivelin e para krizës dhe investimet e huaja direkte u rritën me 11% në gjashtëmujorin e parë të vitit.

Për sa i përket rritjes së të ardhurave nga tatimet dhe doganat vlen të theksohet :

• Të ardhurat tatimore për 10-mujorin e vitit 2021 u realizuan në masën 105.4 % krahasuar me planin. Të ardhurat e tatimin mbi vlerën e shtuar janë realizuar në 104 %, megjithëse janë rimbursuar, krahasuar me vitin 2020, mbi 8 miliard lekë më shumë.  Po kështu janë rritur të ardhurat nga akcizat, duke realizuar planin e periudhës me 104 %, ndërkohë që janë realizuar në nivel të kënaqshëm edhe të ardhurat nga kontributet e sigurimeve shoqërore, duke realizuar programin e periudhës 108 %.
• Vlen të theksohet se të ardhurat tatimore të vitit 2021 rezultojnë mbi 8% më të larta se ato të vitit 2019, i konsideruar ky si vit normal, çka tregon se tashmë ekonomia shqiptare e ka marrë ritmin e saj të rritjes, ndërkohë që krahasuar me vitin 2020, i konsideruar si viti me efekte të mëdha negative në ekonomi të shkaktuar nga pandemia, rritja është mbi 18 %.
• Rritje ka pasur dhe në të ardhurat doganore, ku vlen të theksojmë se rreth 80 % e rritjes krahasuar me vitin e kaluar i referohet rritjes ekonomike, pra volumit të importeve, ndërsa vetëm rreth 20 % e shtesës së të ardhurave i referohet  rritjes së çmimeve të mallrave në tregjet ndërkombëtare.

Kjo rritje në të ardhura do të investohen dhe rialokohen si më poshtë :

Së pari dhe ç’është më e rëndësishmja, dhënien e një shpërblimi për festat e fundvitit në masën 5.000 lekë për secilin nga 688.000 përfituesit e kategorisë së pensionistëve, një traditë kjo tashmë e konsoliduar në vite e qeverive socialiste. Fondi i nevojshëm për këtë shpërblim kap vlerën e konsiderueshme prej 3.5 miliardë lekë.

• Kjo rritje, në momentin që flasim, është alokuar tashmë në buxhetin e Institutit të Sigurimeve Shoqërore dhe pritet të bëhet efektive menjëherë pas miratimit të projektvendimit përkatës, të iniciuar nga Ministria e Financave dhe Ekonomisë.

Së dyti, por jo më pak e dobishme, ky Akt Normativ bëri efektiv edhe një sërë axhustimesh/rialokimesh mes zërave të shpenzimeve buxhetore, korente e kapitale. Këto lëvizje, që duhet theksuar janë pa kosto ose me kosto neutrale në buxhet, nga ana tjetër ndikojnë ndjeshëm në optimizimit e shkallës së realizimit të shpenzimeve, atyre kapitale sidomos, për pjesën e mbetur të vitit 2021. Ndër më kryesoret, përmendim:

• Shtesën në masën 7 miliardë lekë për Fondin e Rindërtimit, me qëllim plotësimin e nevojave për financimin e projekteve në vazhdim, me qëllim arritjen e objektivit të Qeverisë për realizimin në kohë të angazhimeve të marra ndaj qytetarët.
• Shtesën në masën 1.4 miliardë lekë për MIE në zërin ‘Mirëmbajtje rrugore’, me qëllim shlyerjen e detyrimeve të akumuluara në këtë zë, sidomos në kuadër të situatës klimaterike jo të favorshme të periudhës së fundit që cënon drejtpërdrejt këtë sektor.
• Shtesën në masën 340 milionë lekë për MBZHR, për financimin e vijueshëm të Skemës së Fermerëve për vitin 2021, bazuar në kërkesat e rritura në këtë drejtim.
• Shtesën në masën 308 milionë lekë për EKB, për financimin shtesë të nevojave të qirave të strehimit social në kuadër të tërmetit, për vitin 2021.

Te projektet e investimeve publike, theksi në këtë AN është vënë në:

1. Në rritjen e performancës së shpenzimeve kapitale, duke rialokuar fondet mes projekteve të investimeve publike nga projektet me ecuri të ngadaltë, drejt projekteve me performancë më të lartë.
2. Në uljen e detyrimeve të prapambetura në sektorin e ujësjellës-kanalizimeve dhe infrastrukturës, në përputhje me angazhimin e marrë edhe kundrejt FMN-së, përmes akordimit të fondeve të nevojshme në sektorët ku paraqiten detyrime.

• Financimin shtesë prej 4.4 miliardë lekë për projektet në vazhdim për sektorin e ujësjellës-kanalizimeve në shkallë vendi, për përmirësimin e furnizimit me ujë të popullsisë.
  • Kjo shtesë fondesh ka për qëllim asimilimin e një pjese të konsiderueshme të detyrimeve të prapambetura të akumuluara në këtë sektor dhe përmirësimin e perfomancës së furnizimit me ujë në nivel kombëtar.
• Financimin shtesë prej 3 miliardë lekë për projektet në vazhdim në Infrastrukturë në programin “Transporti rrugor”.
  • Edhe për këtë zë, objektivi i shtesës së akorduar lidhet ngushtë me financimin e projekteve në vazhdim të këtij sektori, duke synuar përshpejtimin deri në finalizim të punimeve dhe njëkohësisht mbulimin e detyrimeve të prapambetura nga shpronësimet dhe, mbështetjen për projektet strategjike si “Unaza e Madhe e Tiranës” apo rruga “Kardhiq – Delvinë”, etj.
• Financimin shtesë prej 2.6 miliardë lekë për projektet në vazhdim të Fondit Shqiptar të Zhvillimit.
  • Fokusi i kësaj shtese lidhet ngushtë me vijimin e projekteve të programeve të zhvillimit dhe mbështetjen e infrastrukturës vendore e rajonale nga Fondi Shqiptar i Zhvillimit.
• Alokimin në masën 2 miliardë lekë për Korporatën Shqiptare të Investimeve (AIC), në formën e transfertës kapitale për mbështetjen e projekteve të zhvillimit.
• Financimin shtesë prej 500 milionë lekë për projektet në vazhdim për dixhitalizimin dhe qeverisjen elektronike tek AKSHI.
  • Shtesa në fjalë ka për qëllim mbështetjen me fonde për ngritjen e sistemit të menaxhimit të ankesave për Komisionin e Prokurimit Publik, ngritjen e Sistemit Informatik Kombëtar të Menaxhimit të bankave të gjakut, ngritjen e sistemit të menaxhimit për ndjekjen e kontratave të prokurimit publik dhe disa sistemeve të tjera në fushën e shëndetësisë etj
• Financimin shtesë prej 1.9 miliardë lekë në total për disa projekte investimi me financim të huaj, të cilët kanë shënuar ecuri me ritme optimale gjatë vitit 2021, të tilla si:
  • Projekti i “Emergjencës Covid-19” me Bankën Botërore, me një fond shtesë prej 800 milionë lekë.
  • Projekti “Qukës – Qafë Plloçë” me një fond shtesë prej 600 milionë lekë.
  • Projekti “Ndërtim By-Pass i Vlorës”, me një fond shtesë prej 500 milionë lekë.

Sa i takon buxhetit vendor, vlen të theksoj:

• Akordimin e një fondi në masën 500 milionë lekë për shlyerjen e detyrimeve të prapambetura të krijuara nga ish-komunat, kjo në vijim të problematikës së ngritur nga njësitë e vetëqeverisjes vendore për pamundësinë e shlyerjes së këtyre detyrimeve, të cilën e kemi diskutuar edhe në këtë komision. Kjo shumë është shpërndarë sipas bashkive duke marrë si kriter peshën e detyrimeve të secilës bashki ndaj totalit të detyrimit të muajit shtator 2021. Ky fond do të përdoret për shlyerjen e detyrimeve të prapambetura duke nisur nga detyrimi më i vjetër i pa paguar. Fondi zë mesatarisht 7% të detyrimeve totale që kanë njësitë e vetëqeverisjes vendore.
  • Gjithashtu, theksojmë se disa njësi të cilat janë me probleme financiare si: Bashkia Kavajë, Bashkia Vorë kanë marrë pjesën kryesore të këtij fondi gjë e cila i ndihmon në daljen nga gjendja jo e mirë financiare.
  • Po ashtu, janë ndihmuar dhe bashkitë e vogla dhe të mesme që kanë aftësi të ulta fiskale. Ky fond do t’ju vijë në ndihmë bashkive për të përshpejtuar procesin e shlyerjes së detyrimeve të prapambetura dhe njëkohësisht ju vjen në ndihmë drejtpërdrejt financiarisht bashkive duke përmirësuar gjendjen e tyre financiare.
• Shtesën në masën 70 milionë lekë për pjesën e taksave të ndara që i transferohen buxhetit vendor, për shkak të realizimit të lartë të tatimit mbi të ardhurat personale në rang vendi. Kjo do të sjellë më shumë financim për buxhetin vendor, për të mundësuar ofrimin e më shumë shërbimeve publike për qytetarët.
• Shtesën në masën 30 milionë lekë për transfertën e pakushtëzuar të përgjithshme për mbulimin e shpenzimeve të veprimtarive dhe të funksioneve për ato njësi të vetëqeverisjes vendore që nuk kanë realizuar mjaftueshëm nivelin e të ardhurave, për të mos cënuar ofrimin e shërbimeve publike të domosdoshme.

• Shtesën prej 39 milionë lekë akorduar Bashkisë Durrës, për menaxhimin e mbetjeve urbane. Bashkia Durrës ka filluar një projekt të ri për rritjen dhe përmirësimin e cilësisë së pastrimit me qëllim zhvillimin e një ekonomie të qëndrueshme të turizmit bregdetar. Për të mbështetur dhe përkrahur këtë nismë të kësaj Bashkie i janë akorduar këto fonde ku do të impaktojnë rritjen e atraksionit të turizmit bregdetar në këtë Bashki.

Së fundi, dëshiroj të bëj prezent para jush, se ndryshimet e sapo miratuara nuk prekën deficitin buxhetor, i cili nuk ka pësuar ndryshime në këtë akt normativ. Kjo, nisur nga ecuria pozitive e të ardhurave buxhetore për 10 mujorin 2021 dhe pritshmëria gjithashtu pozitive e realizimit të tyre në nivel vjetor, që ka sjellë edhe mbulimin e plotë të të gjitha nevojave për financim në kahun e shpenzimeve, të akomoduara përmes këtij akti normativ për vitin 2021.

Faleminderit.